De Portfolio App & formatief handelen in het Voortgezet Onderwijs
Wil jij dat leerlingen zelf een doel stellen binnen een opdracht? Wil jij als docent formatief evalueren? En leerlingen inspireren en persoonlijke feedback geven in hun mentale denkstappen? Met de Portfolio App heb je een tool in handen om formatief handelen structureel te implementeren in je onderwijs. Bovendien is de leerling in de Portfolio App consequent en op een leuke manier bezig zijn met formatieve vragen als;
- Waar sta ik nu?
- Waar wil of moet ik naartoe?
- En wat is mijn volgende stap?
Flexibele docentomgeving
De docent monitort en bepaalt vanuit de uitkomsten in de flexibel in te richten docentenomgeving de onderwijsinterventies. Je kunt op deze wijze voor de les of zelfs tijdens de les gebruik maken van het portfolio. Maar ook je didactiek hierop aanpassen. Als vakgroep kun je zelf activiteiten bouwen en zo inrichten dat de kernvragen van het formatief handelen terugkomen. Stel je voor; een app die jou geen beperkingen oplegt. Een flexibele app die ten allen tijde beschikbaar voor de leerling en docent is, zowel via mobiel als op de laptop.
Wil je ontdekken hoe jouw collega’s de Portfolio App inzetten?
Lees hier hoe Dirkjan van den Berg, Geschiedenisdocent VO, met de inzet van de Portfolio App vormgeeft aan formatief handelen in de praktijk.
‘De leerling staat in de app centraal, zo simpel is het. Je kan er echt iets van maken wat van de leerling is en wat hij of zij kan meenemen in zijn verdere leerjaar, over studiejaren heen en het vervolg in de loopbaan. Want zelfs na school kan de app meebewegen en meegroeien, ook op de arbeidsmarkt. Ik denk dat daar ook de kracht ligt van deze persoonlijke online omgeving. Het biedt zoveel mogelijkheden om de loopbaan van studenten persoonlijk en inzichtelijk te maken.’
Passend onderwijzen
Bij formatief handelen in het Voortgezet Onderwijs staat het individuele leer-en ontwikkeltraject van de leerling centraal. En niet zozeer het oordeel of cijfer, maar het gesprek dat je met de leerling aangaat, het toespitsten op passend onderwijs en misschien zelfs wel maatwerk. Ten eerste maak je het ‘leren leren’ leuker doordat de leerling zelf doelen kan stellen. Want formatief handelen doe je altijd in het kader van de te bereiken doelen. Ten tweede heeft niet iedere leerling dezelfde vragen, doelen of bepaalde begeleiding nodig. Het toepassen van formatief leren geeft jou als docent beter inzicht in acties die je per leerling kunt ondernemen, welke formatieve interventies daarop aansluiten.
Hoe kijken wij naar formatief handelen in het Voortgezet Onderwijs?
Formatief handelen of formatieve interventies ondersteunen het leerproces van elke leerling. In de kern van formatief handelen liggen 3 belangrijke kernvragen, de mentale denkstappen;
- Waar sta ik nu?
- Waar werk ik naartoe?
- Hoe kom ik op de gewenste situatie?
Feedback in formatief handelen
Bovenstaand model laat de cyclus van de mentale denkstappen van iedere leerlingen binnen formatief leren zien. En die mentale denkstappen zijn voor iedere leerling anders. Naast deze denkstappen is er een cruciale rol weggelegd voor het geven van feedback. Want feedback moet leerlingen aanmoedigen tot de benodigde stappen. Als leerlingen bijvoorbeeld een verslag moeten schrijven, of een wiskunde som aan het oplossen zijn. Ook dan zien ze niet altijd dat wat ze aan het doen zijn goed is. En of het resultaat wat ze gehaald hebben ook het gewenste resultaat is. Want zelfs al weten ze dat er mogelijke andere oplossingen zijn, ze weten dan niet altijd wat ze anders hadden kunnen doen. Dit geeft aan wat de kracht van feedback in formatief handelen is.
Betekenisvol leren
Door het beantwoorden van de 3 kernvragen leg je de focus op persoonlijke ontwikkeling van elke leerling. Zo ontstaat er voor elke leerling een eigen ‘leerweg’ en draag je direct bij aan betekenisvol leren. Voor elke leerling is het direct duidelijk waar hij aan moet werken. Door bijvoorbeeld de inzet van verschillende faciliterende tools zoals een rubric, video’s of ‘best practices’ geef je antwoord op de 3 kernvragen. De inzichtelijkheid, die toegankelijk en begrijpelijk aan de leerling wordt aangeboden, maakt het ‘leren leren’ veel leuker. Leerlingen ervaren wat zelfregulatie is. En ze krijgen meer eigenaarschap over het leerproces. Daarnaast komt het ook de leerling-leraar-relatie ten goede en het houdt jou als docent gelijk een spiegel voor. ‘Want hoe goed geef ik nou eigenlijk formatief les?’